PRUSAK (BLATELLA GERMANICA) – RODZINA: KARACZANY

Prusaki, czyli karaczany bywają zwane również francuzem lub karaluchem. Te robaki podobne do karalucha pochodzą prawdopodobnie z Azji, skąd po całym świecie zostały rozprzestrzeniony wraz z produktami lub na ich opakowaniach właśnie z tego kontynentu.

Prusak z rodziny karaczany jest prawie trzykrotnie mniejszy od karalucha, jego długość waha się od 10 do 25 mm. Samica jest trochę większa od samca.

Karaczan prusak jest brązowożółty (bursztynowy, rudy) z dwiema ciemnymi pręgami na pierwszym segmencie tułowia. Samica jest nieco ciemniejsza. Na głowie znajdują się długie, cienkie, biczkowate czułki zbudowane z licznych członów. Są one w ciągłym ruchu i prusaki często je czyszczą, w ten sposób również się komunikują.

Prusak może łatwo poruszać się po gładkich i pionowych powierzchniach, np. po szybie, gdyż jego stopy są zaopatrzone w pazurki i owłosione golenie. Prusak ma dobrze wykształcone skrzydła, ale nie lata. Używa skrzydeł do lotu szybowcowego lub jako spadochronu przy spadaniu z większych wysokości.

Prusaki – rozwój i rozród karaczanów

Rozród i rozwój larwalny karaczanów przebiega podobnie jak u karalucha, tylko znacznie szybciej. W sprzyjających warunkach trwa 4-6 tygodni natomiast w niesprzyjających aż do 8 miesięcy.

Rozwój larw męskich trwa 38-40 dni i w tym czasie linieją one 5-6 razy. Rozwój larw, z których powstają samice, jest dłuższy i trwa 40-60 dni, linieją one 6-7 razy. Ciekawe jest to, że rozwój nimf jest krótszy, gdy przebywają one w dużych grupach (koloniach) niż wtedy, gdy są trzymane w izolacji. W dobrze rozwijającej się populacji prusaków larwy stanowią 85-90% wszystkich osobników. Rozwój pokolenia trwa 6 miesięcy w temp. 22 stopni C, a w temp. 30stopni C jest to 2,5 miesiąca. W optymalnych warunkach samce żyją 4 miesiące, a samice aż 6 miesięcy. W pomieszczeniach mieszkalnych żyją znacznie krócej. Mimo tego, jak najszybciej warto skorzystać z możliwości, jakie daje dezynsekcja w Warszawie.

U owadów nocnych, w tym prusaków, kojarzenie odbywa się przy udziale feromonów. U karaczanów samiec produkuje specjalne wydzieliny gruczołów tergalnych. Te substancje wabią samice do kopulacji, są więc afrodyzjakiem. Samice zjadają wydzielinę gruczołów tergalnych, gdy w czasie kopulacji samica znajduje się na grzbiecie samca, samica jest dominującą stroną tego zbliżenia.

Kojarzenie się i kopulacja odbywa się zwykle o określonej porze doby. U samców karaczana amerykańskiego największą aktywność stwierdzono o zmroku, natomiast samice nie wykazywały największej aktywności o tej porze.

Kopulują 7-10 dniowe samice i samce, a nawet młodsze. Samce karaczanów łączą się w pary z różnymi samicami, lecz samice kopulują tylko jeden raz w życiu lub czasem dwukrotnie. W 11-tym lub 12-tym dniu życia zapłodniona samica formuje 4-9 mm brązowy, nieco zakrzywiony kokon, przytwierdzając go do końca odwłoka jest to tak zwana Ooteka. Formowanie ooteki trwa 2 doby. Wewnątrz kokon jest podzielony na komory w dwóch szeregach, każda z jednym podłużnym jajem. Na zewnątrz kokon ma poprzeczne bruzdy odpowiadające położeniu komór jajowych. Kokon ma długość 5,5 mm i szerokość 2,5 mm.Dobrze chroni on jaja i znajdujące się w nim larwy przed działaniem szkodliwych czynników z zewnątrz, w tym przed działaniem insektycydów. W każdym kokonie znajduje się około 40 jaj.

Samica karaczana – prusaka nosi ootekę przez 2-4 tygodnie (w temperaturze pokojowej około 24 dni, a w 30 stopniach C – 15 dni). Wtedy większość czasu spędza w kryjówce, z której wychodzi na krótko, aby żerować. Gdy z jaj powstają larwy, samica składa kokon, wybierając bezpieczne (np. wolne od insektycydów) miejsce, w którym larwy prusaka mogą szybko znaleźć pokarm i wodę. Ooteka wtedy pęka wzdłuż grzbietowego brzegu w wyniku nacisku ciała larw, które pobrały powietrze do swego ciała (odwłoka). Gdy w ootece jest za mało larw, wówczas nie są one zdolne opuścić kokonu i zostają w nim uwięzione.

Samica w ciągu życia składa do 4-8 kokonów (najczęściej 6). Zdarza się, że ooteka jest formowana przez samicę, która nie była zapłodniona, lecz z jaj umieszczonym w takim kokonie nie wylęgają się larwy.

Z pękniętej ooteki wychodzi 30-40 małych, jasno ubarwionych larw. Larwy prusaków, czyli robaków podobnych do karalucha, kształtem przypominają owady dorosłe. W miarę rozwoju ciemnieją, wyrastają im skrzydła i cerci, a także zwiększa się liczba członów w ich czułkach (od 26 członów zaraz po wylęgu do 87 członów u owadów dorosłych). Najpierw larwy opuszczają jaja umieszczone w środkowej części ooteki, a potem larwy wychodzą z jaj znajdujących się w obu końcach kokonu. Po opuszczeniu kokonu larwy karaczanów są aktywne, a po godzinie ich ciało ciemnieje. Mogą przez krótki czas pozostawać przy opuszczonym kokonie, ale najczęściej rozchodzą w poszukiwaniu pokarmu i kryjówek. Larwy mają ciało silnie spłaszczone, co ułatwia im przeciskanie się przez wąskie szczeliny, przebywanie w miejscach niedostępnych, w szparach, pod listwami podłogowymi, w pobliżu rur kanalizacyjnych.

Prusak (karaluch) – tryb życia i aktywność

Cykl dobowy prusaka obejmuje okres agregacji w kryjówce oraz poszukiwanie pożywienia i wody poza kryjówką.

Karaczany prowadzą więc nocny tryb życia. Na dzień kryją się pod podłogami, w szczelinach i w innych kryjówkach. Unikają światła ze względu na poczucie bezpieczeństwa oraz światłoczuły odwłok. Podobnie jak inne owady (gąsienice, larwy wodnych chrząszczy, mszyce) karaczany odbierają bodźce świetlne całą powierzchnią ciała. Nagły ruch powietrza lub wstrząs podłoża powoduje szybką ucieczkę prusaków do kryjówek. Podrażnione karaczany produkują 2-heptanen, który jest dla nich substancją obronną, a dla niektórych mrówek feromonem alarmowym.

Nagły ruch powietrza lub wstrząs podłoża powoduje szybką ucieczkę prusaków do kryjówek, zakamarków.
Żywią się wieczorem, tuż po zapadnięciu zmroku i krótko przed świtem. Samce są bardziej ruchliwe niż samice. Częściej przebywają poza kryjówkami, wędrują w poszukiwaniu pokarmu, wody i samic. Ruchliwość samców widoczna jest już w stadium larwalnym. Męskie larwy przemieszczają się po całym budynku i rzadko żerują, natomiast żeńskie larwy przyjmują w tym czasie duże ilości pokarmu i dlatego są dużo cięższe niż larwy, z których powstaną samce. Małe larwy mogą przeżyć 10 dni bez pobierania pokarmu, dorosłe samce 40 dni, a samice 15 dni. Samiec prusaka jest więc bardzo wytrzymały na głodowanie, a samica jest szczególnie wrażliwa na głód w okresie reprodukcyjnym.

Prusak jest bardzo wrażliwy na niską temperaturę i najchętniej zagnieżdża się w mieszkaniach, magazynach, szpitalach, zakładach gastronomicznych, piekarniach, kuchniach i innych ogrzewanych pomieszczeniach, gdzie zjada resztki produktów spożywczych człowieka. Szczególnie jest to widoczne dużych algomeracjach miejskich np. takich jak Warszawa, Poznań, Wrocław, Kraków, Łódź, Katowice, Gdańsk, Olsztyn, Koszalin, Białystok, Szczecin, Zielona Góra, Opole, Rzeszów, Lublin, Kielce. Przygotowana przez nas oferta dezynsekcji pozwala pozbyć się tego problemu!

Prusaki są praktycznie wszystkożerne. Szczególnie lubią ziemniaki, marchew, owoce, warzywa, pieczywo, mięso, mąkę i cukier. Wybierają pokarmy o dużej zawartości wody i białka. Pomimo swej wielożerności te robaki podobne do karalucha nie mogą rozwijać się w pomieszczeniach, w których znajdują ubogi w białko pokarm. Tak bardzo potrzebują białka, że często zjadają swoich towarzyszy. Szczególnie wtedy, gdy są okaleczone lub nie zrzuciły do końca oskórka larwalnego. Wykorzystują ten fakt i atakują słabsze osobniki.

Prusak zwanym również karaczanem jest owadem występującym gromadnie, najczęściej w lokalach z centralnym ogrzewaniem. Karaczany produkują feromon agregacyjny w tylnym jelicie i związek ten dostaje się do odchodów samic i samców. Odchody wabią więc inne prusaki, karaczany, karakany. Feromony agregacyjne oddziaływają na owady na odległość 2-4 m od źródła, a więc słabiej niż feromony płciowe.

Gdzie występują prusaki, karaczany?

Prusaki występują najliczniej w wilgotnych kuchniach i łazienkach, w których znajdują pokarm i wodę. Gdy w tych pomieszczeniach brakuje pokarmu lub dostęp do wody jest ograniczony, wtedy prusaki przemieszczają się do pokoi mieszkalnych. Większość prusaków jest jednak bardzo przywiązana do swojej kryjówki w danym pomieszczeniu, którą opuszcza tylko w celu poszukiwania pokarmu i wody. W mieszkaniach przebywają w szczelinach ścian, za listwami, szafami, boazerią, pod kuchenkami i zlewozmywakami.

W blokach mieszkalnych prusaki nie zasiedlają mieszkań równomiernie. Liczniej występują w jednym lub kilku mieszkaniach, w których jest dużo dostępnego pokarmu i wody.

Prusaki niechętnie przemieszczają się z jednego mieszkania do drugiego lub z jednego pokoju do drugiego. Wędrówki starszych nimf i osobników dorosłych występują wówczas, gdy wszystkie bezpieczne kryjówki są przegęszczone lub dokucza im długotrwały głód.

Choć prusak przystosował się do życia w pomieszczeniach zamkniętych o stosunkowo stałej temperaturze i wilgotności i o zaburzonym fotoperiodzie przez sztuczne oświetlenie, obserwuje się w rozwoju populacji pewną sezonowość. Liczniejsze są prusaki w pomieszczeniach mieszkalnych wczesną wiosną i późnym latem. Zimą jest ich nieco mniej w niektórych pomieszczeniach. Najczęściej jednak rozmiar populacji prusaka jest stały w ciągu całego roku i nie zaznacza się gwałtownymi spadkami w liczebności dorosłych i form rozwojowych prusaków.

Wpływ prusaków na ludzkie zdrowie

Karaczany zanieczyszczają produkty spożywcze wylinkami, odchodami, pleśniami i bakteriami powodującymi gnicie produktów. Znane są jako przenosiciele grzybów, wirusów, pierwotniaków i około 40 gatunków bakterii, które są chorobotwórcze dla ludzi i zwierząt domowych. Są pośrednimi gospodarzami 12 gatunków płazińców. Prusaki odgrywają bardzo ważną rolę w przenoszeniu chorób (czerwonka, dżuma, trąd, tyfus, cholera, tężec, gruźlica i inne jak np. hiv czy aids) oraz pasożytów (glisty). Często występują w szpitalach i uczestniczą w szerzeniu się zakażeń wewnątrzszpitalnych. Zgromadzone w dużej liczbie prusaki wydzielają charakterystyczny niemiły zapach. Oddychanie zapylonym powietrzem, w którym unoszą się cząstki odchodów lub wylinek karaczanów jest przyczyną reakcji astmatycznych u wielu osób. Żeby pozbyć się tego zapachu, warto zastosować ozonowanie w Warszawie. Dzięki temu pozbędziemy się również roztoczy, inny zapachów oraz bakterii chorobotwórczych. Ozonowanie rozwiązuje skutecznie takie problemy, więcej na temat ozonowanie Warszawa przeczytasz TUTAJ.

Alergeny od prusaków i karaczanów są po alergenach od roztoczy kurzu domowego najpospolitsze. W domach z prusakami, wrażliwość u dzieci astmatycznych wynosi nawet 79%. W Europie około 10% pacjentów-alergików jest uczulonych na te owady.

Karaczan prusak – zwalczanie

Środki owadobójcze dostępne dla klientów detalicznych zwykle działają na chwilę. Najczęściej problem występuje w blokach dużych miast. Problem prusaków często jest nieodosobniony, więc można mieć pewność, że migrują między lokalami wielopiętrowymi. Swego czasu przepis wraz z kwasem borowym i jajkiem działał, ale prusaki (karaluchy) co 2-3 pokolenie uodporniają się na środki chemiczne, środki owadobójcze przez co z roku na roku walka z nimi jest coraz trudniejsza. Warto zastanowić się nad zamówieniem wyspecjalizowanej firmy DDD posiadającej certyfikaty. Pozwoli to jak najszybciej osiągnąć sukces i skutecznie zwalczyć prusaki. Problem nie zacznie się rozrastać podczas amatorskich prób ich zwalczania.

Równie poważnym zadaniem, przy którym warto skorzystać z pomocy specjalistów, jest dezynfekcja pluskwy. Zdecyduj się na odpluskwianie w Warszawie i miej pewność, że problem z pojawiającymi się robakami nareszcie zniknął.