Dzięki nowym, dokładnym badaniom nt. pluskwy domowej dokonaliśmy dużych postępów jeżeli chodzi o zrozumienie działania jej mechanizmów odporności na środki owadobójcze.

Najważniejsze jest to, aby producenci środków owadobójczych byli świadomi tych odkryć, ponieważ dzięki tej wiedzy mogą pomóc w prawidłowym doborze środków owadobójczych jako część programu zarządzania chemoodpornością przy zwalczaniu pluskiew domowych.

Wiedza stała się powszechnie dostępna, gdy referaty wygłoszone podczas międzynarodowej konferencji na temat szkodników (International Conference on Urban Pests – ICUP), która odbyła się w Budapeszcie w roku 2008, skomentowano w czasopiśmie branżowym PCN, ze zwróceniem szczególnej uwagi na badania odnoszące się do zwalczania pluskiew domowych, które przyniosły wiele istotnych informacji na temat odporności pluskiew. Badania były prowadzone pod kątem odporności na pyretroidy i karbaminiany oraz skuteczności regulatorów wzrostu owadów i ziemi okrzemkowej.

Badania te pokazały również sygnały, że pluskwy domowe mogą mieć zwiększoną zdolność do metabolizowania środków owadobójczych – ta cecha, która może odgrywać ważną rolę w ich odporności na środki owadobójcze.

Od tego czasu opublikowano wiele innych bardzo ważnych prac, to właśnie te nowe, istotne badania poddano tutaj przeglądowi. W 2008 r. Reiner Pospischil z firmy Bayer zaprezentował na International Conference on Urban Pests dane wskazujące na to, że dodanie synergetyku butotleneku piperonylu (PBO) do syntetycznych preparatów owadobójczych na bazie pyretroidów wspomaga zwalczanie odpornych na pyretroidy szczepów pluskwy domowej. Od tego czasu dalsze badania prowadzone na uniwersytecie w Kentucky rzuciły więcej światła na wpływ synergetyku butotleneku piperonylu na ich odporność.

Naukowcy z uniwersytetu w Kentucky – Romero, Potter i Haynes – przedstawili swoje wyniki w artykule zatytułowanym „Evaluation of Piperonyl Butoxide as Deltamethrin Synergist for Pyrethroid-Resistant Bed Bugs” opublikowanym w Journal of Economic Entomology. Romero i współpracujący z nim badacze stwierdzili, że synergetyk butotleneku piperonylu (PBO) wraz z substancją z grupy pyretroidów w odniesieniu do wszystkich trzech badanych szczepów pluskiew domowych nie była jednakowa skuteczność. Stwierdzono, że dodatek synergetyka PBO do pyretroidów może mieć korzystny wpływ na skuteczność preparatów owadobójczych w danych szczepach pluskiew, ale nie jest to uniwersalne rozwiązanie jeżeli chodzi o odporność na pyretroidy u pluskiew domowych. Pewną role odgrywają również inne czynniki.

Jakie zatem korzyści możemy wyciągnąć z badań w zakresie praktycznego zwalczania pluskiew domowych i innych szkodników?

Przede wszystkim takie, że jeżeli podejrzewa się, że dany szczep pluskiew domowych jest odporny na pyretroidy, wiemy już, że w niektórych przypadkach warto wypróbować produkt zawierający synergetyk butotleneku piperonylu (PBO). Jednak, aby w pełni zrozumieć znaczenie tych badań należy poznać sposób działania synergetyków i rzeczywistych mechanizmów oporności pluskwy domowej, którym staramy się skutecznie przeciwdziałać.

Działanie synergetyków (takich jak PBO) polega na tym, że hamują naturalne systemy obronne owadów, zmniejszając ich zdolność do metabolizowania (rozkładu) środków owadobójczych. Chodzi o to, że insekty min. pluskwy domowe wykorzystują pewne rodzaje enzymów do rozkładu środków owadobójczych, a synergetyk butotleneku piperonylu hamuje działanie tych enzymów. Efektem końcowym jest to, że owady są bezbronne wobec środka owadobójczego.

Systemy obronne pluskwy domowej zostają unieszkodliwione przez PBO, co zwiększa skuteczność środków owadobójczych, takich jak środki z grupy pyretroidów. Uważa się, że niektóre szczepy pluskiew domowych potrafią produkować większe ilości enzymów, a także enzymy przez nie produkowane mają minimalnie inną strukturę, przez co te organizmy są bardziej odporne od innych szczepów pluskiew.

Kiedy tak się dzieje, pluskwy domowe wykazują to, co nazywamy odpornością metaboliczną, są w stanie bardzo sprawie rozkładać środki owadobójcze tym samym chroniąc siebie. Na szczęście dodanie synergetyka PBO powinno pomóc w walce z odpornością metaboliczną pluskiew domowych, gdzie zastosowanie wyłącznie pyretroidów okazałoby się nieskuteczne, dlatego tak ważny jest dobór odpowiednich środków owadobójczych na tak odpornego insekta jakim jest pluskwa.

Romero i jego współpracownicy odkryli, że dodanie PBO zwiększa skuteczność preparatu z grupy pyretroidów, z drugiej zaś strony część pluskiew domowych przeżywała dlatego uczeni sugerują, że może mieć na to wpływ inny mechanizm niż odporność metaboliczna.

Inne mechanizmy odporności pluskiew domowych na środki owadobójcze

Przykładem innego mechanizmu odporności jest odporność na natychmiastowe działanie środków owadobójczych (ang. knockdown resistance), która jest spowodowana zmniejszoną wrażliwością w miejscu, gdzie środki owadobójcze wiążą się z nerwami insektów, pluskwy domowej. Zazwyczaj ten rodzaj odporności łączy się z odpornością na pyretroidy.

Przyczyną wyżej wymienionej odporności jest fakt, że zabiegi odpluskwiania z zastosowaniem pyretroidów nie wykazują natychmiastowego działania. Dzieje się tak, gdy mutacja doprowadza do zmian strukturalnych w określonym miejscu nerwów owadów, w którym działają środki owadobójcze, pyretroidy. Środki owadobójcze nie są wtedy w stanie prawidłowo związać się z tym miejscem i nie mogą właściwie wykonać swojego zadania.

Pluskwy domowe – ich mechanizm odporności na penetrację

Inny, choć niepowiązany mechanizm odporności jest związany ze zgrubieniem oskórka owadów, które utrudnia przenikanie środków owadobójczych. Mechanizm ten często określany jest jako odporność na penetrację.

Sup Yoon oraz jego współpracownicy zidentyfikowali u pluskiew domowych odporność typu knockdown resistance już w 2008 roku. Naukowcy z uniwersytetu w Kentucky podjęli dalsze badania i przeanalizowali rolę odporności tego typu u pluskiew. Ich praca, zatytułowana „Widespread distribution of knockdown resistance mutation in bed bug, Cimex lectularius (Hemiptera: Cimicidae), populations in the United States” (tłum. pol. „Powszechność mutacji wykazujących odporność typu knock-down u pluskiew domowych, Cimex lectularius (Hemiptera: Cimicidae), w populacjach występujących w Stanach Zjednoczonych), została opublikowana w czasopiśmie Archives of Insect Biochemistry and Physiology w marcu 2010 roku.

Na podstawie swoich badań Zhu i naukowcy z uniwersytetu w Kentucky stwierdzili, że 88% zebranych pluskiew domowych wykazywało odporność typu KDR (knockdown resistance), co oznaczało, że miejscowa odporność amerykańskich szczepów populacji pluskiew domowych na pyretroidy jest szeroko rozpowszechniona. W takich przypadkach dodanie synergetyka PBO może nie być wystarczające do ich skutecznego zwalczenia.

Sposoby na odporność KDR u pluskiew domowych

Należy zauważyć, że odporność typu KDR nie może zostać zahamowana przez dodanie synergetyka PBO, gdyż mechanizmy działania tego rodzaju odporności są zupełnie różne od mechanizmów odporności metabolicznej. Jednym ze sposobów na rozwiązanie problemu odporności typu KDR jest zastosowanie środków owadobójczych o innym sposobie działania niż pyretroidy.

Jeśli pluskwy wykazują zarówno odporność metaboliczną, jak i odporność typu „knockdown resistance”, należy rozważyć połączenie produktów zawierających synergetyk PBO oraz środków owadobójczych o innym sposobie działania niż pyretroidy (np. karbaminianów, regulatorów wzrostu owadów, ziemi okrzemkowej, dodatkowe metody np. zintegrowane metody IPM).

Należy pamiętać, że badania przeprowadzone przez Romero w 2009 roku nie były pierwszymi, które wykazały, że pluskwy wykazujące wysoką odporność są bardziej podatne na środki owadobójcze w postaci mokrej niż na te same środki w postaci suchej. Pokazuje to, jak ważne jest zidentyfikowanie wszystkich miejsc, w których gromadzą się pluskwy i w miarę możliwości bezpośrednie zwalczanie pluskiew.

Metody oraz dobór środków owadobójczych potrzebnych do zwalczenia pluskiew domowych

Sposób i dokładność przeprowadzenia zabiegu jest więc tak samo ważny jak prawidłowy dobór środków owadobójczych. W celu wybrania odpowiednich środków owadobójczych (min. pyretroidów, senergetyków) oraz skutecznego przeciwdziałania na odporności u pluskiew domowych, musimy wiedzieć, z jakimi rodzajami odporności mamy do czynienia.

Obecnie posiadamy wiedzę na temat rodzajów odporności pluskiew domowych i ich powszechności, ta wiedza w tej chwili jest wystarczająca, aby podejmować odpowiednie działania w przypadkach, gdy podejrzewamy pewien rodzaj odporności.

Jednak mimo, że istnieją już odpowiednie techniki laboratoryjne, nie ma obecnie szybkich i tanich metod dokładnego identyfikowania rodzajów odporności populacji pluskiew domowych, które mogłyby zostać wykorzystane przez specjalistów ds. zwalczania szkodników, aby potwierdzić lub rozwiać przypuszczenia dotyczące występowania pewnego rodzaju odporności przy zwalczaniu trudnych do pozbycia się plag pluskiew domowych, która zalewa w tej chwili cały świat, niekoniecznie te najuboższe miasta czy dzielnice metropolii, często problem dotyczy również cztero lub pięciogwiazdkowych hoteli premium.

Mamy nadzieję, że w przyszłości zostaną opracowane przez laboratoria zestawy diagnostyczne, które pomogą w prawidłowej identyfikacji mechanizmów odporności populacji pluskiew domowych, umożliwiając tym samym podejmowanie świadomych decyzji, jeżeli chodzi o wybór środków owadobójczych odpowiednich do danego rodzaju odporności.

Jeśli masz problem z pluskwami domowymi w Warszawie i jej okolicach, zapraszamy do kontaktu pod nr 733-788-282 w godzinach 8:00-20:00 w tygodniu. Pan Marcin chętnie pomoże dograć wszelkie szczegóły.

Jeśli masz problem w innym mieście zapraszamy do zakładki „PARTNERZY”, tam znajdą Państwo firmy DDD z innych miast, które możemy polecić.

mgr Bartosz Szymański